Yöresel Peynirler Koruma Altinda

iszirvesi.com, 7/4/2012 -- Yöresel Yemek Kültürü Açisindan Zengin Bir Ülke Olan Türkiye Ayni Zamanda Bir Peynir Cenneti

Dünya’da çok büyük bir çesitlilik gösteren aroma, tat, yapi ve sekle sahip peynirler tanindikça, üreticiler ürünlerinin resmi olarak taninmasi, patent enstitüsünce tescil edilmesi yoluna gitmeye basladilar. Fransa’da “AOC”, “AOP” ya da “IGP” diye adlandirilan ve yiyecek ürünlerinin korunan, kontrol edilen cografi isaretini gösteren sistem, Türkiye’de Patent Enstitüsü tarafindan farkli sekilde uygulaniyor. Türk Patent Enstitüsü, müracaat eden üreticilerin mallarini “cografi isaret” olarak “Mense” adi ya da ”Mahreç” isareti olarak tescil ediyor.

Ramazan geldi çatti. Pek çok kisi iftar ve sahur yemekleri için eksiklerini tamamlama telasi içinde. Günün sonunda, ana yemek öncesi sizi sofrada iftariyelikler bekler, oruç onlarla açilir. Bir bardak su ve pide esliginde, zeytin ya da hurmayla baslanir iftara. Peynir çesitleriyle devam edilir... Türkiye, dört bir kösesinde evlerde, modern tesislerde üretilen onlarca peynir türü ile adeta bir “peynir cenneti”.

Dünya’da binlerce yil önce üretilmeye baslanan peynir, Türkiye’de de pek çok türüyle ve adina düzenlenen festivallerle birlikte Türk mutfaginda da önemli besin kaynaklari arasinda yer aliyor. Geleneksel yollarla ya da modern tesislerde binden fazla peynir çesidi olmakla beraber, özellikle kirsal yerlesim alanlarinda evlerde üretilen peynir çesitleri, yalnizca üretildigi bölgede bilinen gizli bir lezzet olarak kaliyor. “Peynir cenneti” Türkiye’de, peynir, üretildigi yörelere de önemli ekonomik gelir sagliyor.

Destek Patent A.S. Yönetim Kurulu Baskani Kemal Yamankaradeniz, “Türkiye, yöresel yemekler açisindan oldukça zengin bir mutfak kültürüne sahip. Yöresel yemeklerimiz iftar ve sahur sofralarina ayri bir tat ve lezzet katiyor. Bu nedenle ramazan ayi boyunca muhakkak yöresel yemek kültürü devam ettirilir. Ramazan ayi boyunca her evde yöresel yemek görme sansina sahibiz. Özellikle yöresel peynirlerimiz çok lezzetli” dedi.

Yamankaradeniz ayrica Türkiye’deki peynir çesitleri arastirmasinda tam 193 çesit peynirin yer aldigini ve bunlardan sadece 9’unun tescil altinda oldugunu dile getirdi. Destek Patent, Türkiye’de Türk Patent Enstitüsü tarafindan cografi isaret olarak tescillenen peynir türlerini su sekilde siraladi;

“Kirklareli Peyniri, Malkara eski kasar peyniri, Van otlu peyniri, Yozgat çanak peyniri, Diyarbakir örgü peyniri, Erzurum Gögermis peyniri, Hatay Künefe peyniri, Izmir tulumu, Kabatas köy peyniri…”

Mutfak kültürüne çok önem veren Fransa’da 360 peynir oldugunu ve 56’sinin koruma altinda oldugunu söyleyen Yamankaradeniz, Ingiltere ve Kanada vatandasi olan Suzanne Swan’in, Türkiye’deki yerel peynirler üzerine yazdigi “Türkiye’nin Peynir Hazineleri” baslikli bir kitabi bulundugunu söylüyor ve soruyor; ”Madem böyle bir hazineye sahibiz neden bu kadar az sayida geleneksel peynirimiz tescil altinda?”

Destek Patent’in arastirmasina göre, Türkiye’de cografi isaret olarak tescili bulunmayan birçok yöresel peynir var. Bu yöresel peynirlerden en dikkat çekici olanlar ise su sekilde siralaniyor:

Konya’nin küflü peyniri, Berendi ve Livre tulum peyniri, Nigde mavi peyniri, Kayseri’nin çömlek peyniri, Kars gravyeri, Karin Kaymagi peyniri, Varto keçi peyniri, Ikizdere tulum peyniri, Ardahan küflü peynir, Bingöl salamura peyniri, Sirnak’in Sirikli peyniri, Küp peynir, Tokat kislik salamura peyniri, Trabzon telli peynir, Edirne beyaz peynir, Sakarya Çerkez ve Abhaz peynirleri, Aydin tulum peyniri, Malatya peyniri, Tire’nin çamur peyniri, Seferhisar armola, Ege’nin ortak mirasi kopanisti peyniri, Manyas peyniri, Antep peyniri, Çig kesik peyniri, Torba ve küp çökelegi, Amasya’nin köy peynirleri, cevizli kasar peyniri…